De bodem bestaat grofweg uit vier componenten: de minerale fractie, organisch materiaal, water en lucht. De vaste bestanddelen maken ongeveer 50% uit, de andere helft wordt ingenomen door poriën. Water en lucht in de poriën wisselen elkaar af naargelang het vochtgehalte van de bodem. De minerale bestanddelen zijn ontstaan door verwering van gesteenten, organische stof ontstaat uit dode planten en dieren.

De textuur van grond wordt bepaald door de korrelgrootteverdeling van de minerale fractie. Die bestaat uit drie fracties: zand, leem en klei. De grofste fractie (0,2 – 2 mm) bestaat uit zand, de fijnste (<0,002 mm) uit klei en de fractie daartussenin (0,002 – 0,2 mm) bestaat uit leem. Onderstaande figuur geeft een beeld van de relatieve korrelgrootte en de vorm van de verschillende bodemdeeltjes. Zand- en leemdeeltjes zijn eerder rond of kubusvormig, terwijl kleideeltjes afgeplat zijn.

Bodems bestaan uit een mengsel van bodemdeeltjes met verschillende korrelgroottes. De verschillende textuurklassen hebben verschillende eigenschappen die ook de boomgroei sterk kunnen beinvloeden. Vooral het kleigehalte heeft een sterke invloed op de bodemeigenschappen. Kleibodems zijn gewoonlijk compact en samenhangend en vaak slecht gedraineerd en verlucht. Maar doordat ze bestaan uit zeer kleine bodemdeeltjes hebben ze een grote oppervlakte om water en nutriënten te binden. Zandbodems zijn los en weinig samenhangend. Door de vele grote poriën zijn zandbodems goed gedraineerd en verlucht, maar hebben ze een klein wateropslagvermogen. De eigenschappen van een leembodem liggen tussen deze extremen. Bodems die bestaan uit een mengsel van deeltjes met een verschillende grootte zijn vaak het meest geschikt voor bomen. Overgangen in de bodem tussen lagen met een verschillende textuur (bv. door opgebrachte grond) kunnen een probleem geven met de waterafvoer- of voorziening. Onderstaande tabel geeft een eenvoudige manier weer om de bodemtextuur in het veld na te gaan.