Water is nodig bij de fotosynthese en bij tal van andere scheikundige processen in de plant. Levende cellen bestaan voor meer dan 80% uit water. Het is ook het oplosmiddel voor mineralen- en suikertransport. Te veel water moet echter vermeden worden. Een verstoorde watervoorziening (zowel te veel als te weinig water) is een van de meest voorkomende standplaatsproblemen van bomen. Vaak zijn problemen met de waterhuishouding gerelateerd aan andere standplaatsproblemen, zoals bodemverdichting of onvoldoende doorwortelbaar bodemvolume.

Los van de vochtkarakteristieken van de bodem waarin hij groeit, is het voor een boom belangrijk dat de aanvoer van water uit de bodem voldoende is om zijn waterbehoefte volledig te dekken. De watervoorziening is optimaal voor een boom als hij onbeperkt water kan verdampen. Is dat niet zo, dan moet de boom zijn verdamping en dus ook zijn groeisnelheid vertragen. Hoeveel water een boom nodig heeft, is niet eenvoudig vast te leggen. De enige manier om te bepalen of een boom voldoende water ter beschikking heeft, is door een vochtbalans op te stellen, waarin alle inkomende en uitgaande waterstromen van de standplaats en de boom weergegeven en gekwantificeerd worden. Bij benadering verdampt een volwassen boom per jaar 400 tot 800 l water per m² kroonprojectie, afhankelijk van de standplaats en de boomsoort. Bomen die op een grondwaterprofiel groeien zullen in principe onbeperkt kunnen verdampen. Het water dat zij aan de bodem onttrekken, wordt namelijk onmiddellijk aangevuld vanuit het grondwater. Waar dit niet het geval is, bijvoorbeeld bij een hangwaterprofiel of een contactprofiel, zal de boom een beroep moeten doen op de watervoorraad die aanwezig is in de bodem. De neerslag tijdens het groeiseizoen is in de meeste gevallen namelijk niet voldoende om te voorzien in de waterbehoefte van de boom. In dit geval moet de som van de neerslaghoeveelheid en de beschikbare watervoorraad in de bodem minstens even groot zijn als de reële verdamping van de boom.